Geçmişten Günümüze Türk Parlamentoları

Meclis-i Umumi

23 Aralık 1876 yılında Osmanlı İmparatorluğu’nda kurulan yasama organıdır.

Meclis’i Mebusan ve Ayan Meclisi olmak üzere ikiye ayrılır.

Meclis’i Mebusan

Yedi dönemde çalışan parlamentonun üyeleri seçimlerle seçilirdi.

I. Meclis-i Mebusan çalışmaları 31 Mart 1877 yılında başladı. İstanbul hariç üyeleri kazaların yönetim meclislerinden seçildi. İstanbul’da ise halk tarafından belirlendi. 28 Haziran 1877 yılında dağıldı.

II. Meclis’i Mebusan aynı seçim uygulamaları ile 13 Aralık 1877’de toplandı. 93 Harbi nedeniyle 14 Şubat 1878’de kapatıldı.

III. Meclis’i Mebusan II. Abdülhamid dönemi sonrası 4 Aralık 1908 yılında açıldı. Bu meclisin özelliği padişahın yetkilerini daraltmasıdır. 18 Ocak 1912’de padişah tarafından dağıtıldı.

IV. Meclis’i Mebusan 18 Nisan 1912’de toplandı. 5 Ağustos 1912’de Muhtar Paşa tarafından dağıtıldı.

23 Ocak 1913’de Bab-ı Ali Baskını ile hükümeti İttihat ve Terakki Partisi ele geçirdi. 1914 yılında açılan V. Meclis’i Mebusan üyelerinin hepsi bu partiye ait oldu. I. Dünya Savaşı zamanları bu meclis ile geçirildi. 21 Aralık 1918’de Mondros Ateşkes Antlaşması sonrası Padişah VI. Mehmed tarafından dağıtıldı.

Son Meclis’i Mebusan 12 Ocak 1920’de toplandı. Mecliste Misak-ı Milli’nin kabul edilmesi üzerine düşman kuvvetleri tarafından dağıtıldı.

Meclis’i Ayan

Üyeleri padişah tarafından belirlenirdi. Üye sayısı Meclis’i Mebusan’dan az olurdu ve Meclis’i Mebusan kapatılınca bu meclisin de bir hükmü kalmazdı.

Kağıt üzerinde hükmü kalmasa bile üyelerin çoğu ülkenin ileri gelenlerinden olduğu için sözleri hep dinlenirdi.

Türkiye Büyük Millet Meclisi

Mustafa Kemal Meclis’i Mebusan’da Heyet-i Temsiliye adında bir heyet kurdu. Bu heyeti kurmasının amacı Meclis’i Mebusan’da söz sahibi olmaktı.

18 Mart 1920’de düşman kuvvetleri Meclis’i Mebusan’ı kapatarak Heyet-i Temsiliye üyelerini sürgüne gönderdi.

Mustafa Kemal bunun üzerine Heyet-i Temsiliye üyelerini Ankara’ya çağırdı. 

21 Nisan 1920’de bir bildiri ile meclisin 23 Nisan 1920’de açılacağını duyurdu.

Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti ve Meclis’i Mebusan üyelerinden oluşan Türkiye Büyük Millet Meclisi 23 Nisan 1920’de kuruldu.

Kuruluşun ve kurtuluşun ana karargahı olan Türkiye Büyük Millet Meclisi bugün 100 yaşına girdi.

Bize bu ulu meclisi ve ulu vatanı bırakan bütün kahramanlara saygıyla…

Geçmişten Günümüze Türk Parlamentoları İnfografiği